szpinak
Szpinak (Spinacia oleracea), znany również jako szpinak właściwy, należy do rodziny szarłatowatych i jest warzywem liściowym o intensywnie zielonym zabarwieniu. W surowej postaci stanowi popularny składnik sałatek, kanapek i zup, natomiast po obróbce cieplnej wykorzystywany jest w potrawach kuchni wielu krajów. Często występuje także jako składnik farszów i zapiekanek. Szpinak pojawia się sezonowo, jednak dzięki mrożeniu jest dostępny przez cały rok.
Szpinak – składniki odżywcze:
informacje źródłowe: - Składniki odżywcze dla 100 g surowego szpinaku
wartości: - Energia: 24 kcal
- Białko: 3,53 g
- Tłuszcze ogółem: 0 g
- Tłuszcze nasycone: 0 g
- Tłuszcze trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Błonnik pokarmowy: 2,4 g
- Węglowodany: 3,53 g
- Cukry ogółem: 0 g
- Sód: 82 mg
- Wapń: 94 mg
- Żelazo: 3,18 mg
- Witamina A (IU): 6471 IU
- Witamina C (kwas askorbinowy): 28,2 mg
- Kwas foliowy (witamina B9): 188 µg
Szpinak – historia i pochodzenie: Szpinak pochodzi z obszaru starożytnej Persji (dzisiejszego Iranu), skąd poprzez tereny Bliskiego Wschodu trafił do Chin w VII wieku naszej ery. W Europie pojawił się około XI wieku, prawdopodobnie za sprawą Arabów, a w późnym średniowieczu na dobre zadomowił się w kuchni europejskiej. Przez długi czas był traktowany jako roślina sezonowa, uprawiana w chłodniejszych miesiącach roku.
Szpinak – odmiany:
- Szpinak zwyczajny (typ smooth leaf) – ma gładkie, łatwe do mycia liście; często wykorzystywany w przemyśle przetwórczym.
- Szpinak o liściach półkarbowanych (semi-savoy) – odmiana pośrednia między gładką a karbowaną; często stosowana świeża w handlu detalicznym.
- Szpinak karbowany (savoy) – ma silnie pomarszczone liście, bardziej wymagające podczas mycia; używany głównie na surowo i w domowych daniach.
Rodzaje szpinaku:
- świeży – dostępny luzem lub w opakowaniach; stosowany głównie w sałatkach oraz do krótkiej obróbki cieplnej
- mrożony – liście całe lub rozdrobnione; powszechnie stosowany w daniach gotowanych
- blanszowany – wykorzystywany często w półproduktach spożywczych
- suszone płatki lub proszek – rzadko spotykany; wykorzystywany jako dodatek koloryzujący i aromatyczny
Szpinak – zamienniki:
- Jarmuż – ma podobną strukturę liści, lecz jest bardziej włóknisty; wymaga dłuższej obróbki cieplnej. Może zastąpić szpinak w farszach i zupach.
- Boćwina (liście buraka) – o zbliżonej konsystencji i smaku; sprawdza się w daniach smażonych i duszonych.
- Rukola – ma wyrazistszy, lekko pieprzny smak. Może zastąpić szpinak świeży w sałatkach, jednak nie nadaje się do długiego gotowania.
- Pokrzywa – po ugotowaniu przypomina strukturą szpinak; stosowana w zupach i farszach. Wymaga wcześniejszego sparzenia.
Co zrobić ze szpinaku?: Szpinak powszechnie wykorzystywany jest w kuchni śródziemnomorskiej, bliskowschodniej oraz indyjskiej. Dodawany jest do potraw na ciepło, takich jak curry, lasagne, tarty, cannelloni, zupy kremy czy omlety. W kuchni europejskiej często stosowany jest również w farszach do pierogów, naleśników i pasztecików. W postaci świeżej stanowi bazę sałatek oraz dodatek do kanapek. Wykorzystywany jest także jako zielony składnik w koktajlach warzywnych i smoothie.
Jak przechowywać szpinak?: Świeży szpinak należy przechowywać w lodówce, w opakowaniu przepuszczającym powietrze (na przykład perforowana torebka lub pojemnik), najlepiej w dolnej szufladzie na warzywa. Wilgoć i kontakt z innymi produktami mogą przyspieszyć jego psucie, dlatego warto wyłożyć go papierowym ręcznikiem. Szpinak można również mrozić – najlepiej po krótkim blanszowaniu. W takiej postaci zachowuje większość swoich właściwości kulinarnych i może być przechowywany przez kilka miesięcy.
