Kawa rozpuszczalna, znana także jako kawa instant lub liofilizowana, to produkt otrzymywany poprzez suszenie skoncentrowanego ekstraktu kawowego. W przeciwieństwie do tradycyjnie parzonej kawy nie wymaga zaparzania – wystarczy zalać ją gorącą wodą. Technologia produkcji obejmuje suszenie rozpyłowe lub liofilizację, co pozwala zachować charakterystyczny smak i aromat. Znajduje szerokie zastosowanie w gastronomii i w użytku domowym – zarówno jako napój, jak i dodatek smakowy w potrawach.
Kawa rozpuszczalna została opracowana na początku XX wieku jako sposób na uproszczenie przygotowywania kawy i przedłużenie jej trwałości. Pierwsze komercyjne zastosowanie miało miejsce w 1901 roku, jednak to podczas II wojny światowej produkt zdobył popularność dzięki łatwości transportu i przygotowania. Początkowo wytwarzano ją głównie metodą suszenia rozpyłowego, a z czasem na szeroką skalę zaczęto stosować liofilizację, co poprawiło jakość produktu końcowego. Obecnie kawa rozpuszczalna jest produkowana na wszystkich kontynentach, a jej największymi producentami są Brazylia i Wietnam.
Kawa rozpuszczalna wykorzystywana jest nie tylko do przygotowywania szybkiej kawy do picia, lecz także jako składnik deserów (np. tiramisu, lody kawowe, kremy), ciast (np. brownie, serniki, ciasta czekoladowe), a także do marynat i sosów w kuchni wytrawnej. Pełni funkcję koncentratu aromatycznego – bez konieczności parzenia i filtrowania. Popularna w kuchni europejskiej i amerykańskiej, wykorzystywana także w wyrobach cukierniczych i w napojach typu coffee shake.
Kawę rozpuszczalną należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, najlepiej szklanym lub metalowym, z dala od światła, ciepła i wilgoci, w temperaturze pokojowej. Po otwarciu opakowania zaleca się zużycie produktu w ciągu kilku tygodni, aby zachował swój aromat i smak. Możliwe jest także przechowywanie próżniowe. Mrożenie nie jest zalecane, ponieważ po rozmrożeniu może dojść do kondensacji wilgoci i zbrylenia produktu.
