Kasza

Opis ogólny: Kasza to jeden z najstarszych przetworzonych produktów zbożowych, otrzymywany poprzez obłuszczenie i ewentualne rozdrobnienie ziaren zbóż. W zależności od gatunku może pochodzić z pszenicy, jęczmienia, prosa, gryki lub kukurydzy. Znana jest również pod nazwami lokalnymi, takimi jak: pęczak (jęczmienna), gryczanka (gryczana), manna (z pszenicy durum) czy kuskus (z semoliny). Różnorodność kasz wynika z techniki ich wytwarzania, wielkości ziarna oraz stopnia rozdrobnienia.

Kasza – składniki odżywcze:

100 g produktu suchego
Wartość energetyczna: 336 kcal
Białko: 8 g
Tłuszcz ogółem: 1,6 g
– kwasy tłuszczowe nasycone: 0,32 g
– kwasy tłuszczowe trans: 0 g
Błonnik pokarmowy: 9,6 g
Węglowodany przyswajalne: 75,2 g
Cukry ogółem: 8 g
Sód: 32 mg

Kasza – historia i pochodzenie: Kasza znana była już w czasach neolitu i stanowiła podstawę wyżywienia w wielu społecznościach agrarnych na terenach Europy Wschodniej i Środkowej. W tradycji słowiańskiej kasze były szeroko wykorzystywane jako danie główne oraz dodatek do potraw mięsnych lub mlecznych. Do Polski uprawa zbóż na kasze dotarła około VI–VII wieku. Największą popularnością cieszyły się wówczas kasze jęczmienne, owsiane i gryczane.

Kasza – odmiany:

Kasza gryczana – z łuskanej gryki, prażona lub nieprażona
Kasza jęczmienna – w postaci pęczaku, kaszy perłowej lub łamanej
Kasza jaglana – z prosa, delikatna w smaku
Kasza kukurydziana – grubo mielona kukurydza
Kasza manna – z pszenicy durum, bardzo drobna
Kuskus – granulat z semoliny pszenicznej
Bulghur – częściowo ugotowana i łamana pszenica

Kasza – rodzaje:

Kasza sucha (surowa, do gotowania)
Kasza ugotowana (gotowa do bezpośredniego spożycia lub dalszej obróbki)
Kasza błyskawiczna (wstępnie obgotowana, o skróconym czasie przygotowania)
Kasza mrożona (najczęściej już ugotowana, głęboko schłodzona)

Kasza – zamienniki:

Ryż – łatwo dostępny, o podobnym sposobie przygotowania; ma nieco inny profil smakowy, ale proporcje w przepisach zwykle można zachować
Komosa ryżowa (quinoa) – zbliżona tekstura i zastosowanie; wymaga dokładnego wypłukania przed gotowaniem oraz użycia większej ilości wody
Kuskus – pasuje do większości dań orientalnych lub sałatek; nie wymaga gotowania, wystarczy zalać go wrzątkiem
Płatki zbożowe (np. owsiane) – stosowane zamiast drobnych kasz w kotletach warzywnych lub farszach; pochłaniają więcej wilgoci, dlatego należy ograniczyć ilość płynów w przepisie

Co zrobić z kaszy?: Kasza znajduje szerokie zastosowanie w kuchniach środkowoeuropejskiej, wschodnioeuropejskiej, kaukaskiej i bliskowschodniej. Stanowi podstawowy składnik dań jednogarnkowych, farszów oraz sałatek. Często wykorzystywana jest jako dodatek do mięs i warzyw. W kuchni polskiej używana jest m.in. do gołąbków, kaszanki, pierogów czy jako baza kaszotto. Kasza jaglana i manna to popularne składniki deserów, puddingów oraz śniadań na słodko. Z kolei kuskus i bulghur stanowią podstawę wielu potraw kuchni arabskiej i izraelskiej.

Jak przechowywać kaszę?: Kaszę należy przechowywać w suchym, chłodnym miejscu, najlepiej w szczelnie zamkniętym pojemniku, aby zapobiec dostępowi wilgoci i owadów. Powinna być chroniona przed światłem i ciepłem, co pozwala zachować jej właściwości przez kilka miesięcy. Po ugotowaniu kaszę należy przechowywać w lodówce, w zamkniętym pojemniku, maksymalnie przez 48 godzin. Można ją również zamrozić – najlepiej porcjami, od razu po ostudzeniu, w szczelnych woreczkach lub pojemnikach. Zaleca się rozmrażać ją w lodówce lub na patelni z dodatkiem odrobiny wody.