Botwina, znana także jako młode buraki, nać buraczana lub liście buraka ćwikłowego, to jadalna część rośliny buraka, zbierana we wczesnej fazie wzrostu. Składa się z cienkich korzeni i liści z wyraźnie bordowymi żyłkami. Stanowi sezonowy składnik kuchni, szczególnie popularny późną wiosną i latem. Często wykorzystywana jest w kuchni polskiej, litewskiej i środkowoeuropejskiej, głównie do zup i dań duszonych. Ze względu na swoją strukturę i smak botwina stanowi samodzielny składnik, a nie tylko dodatek do buraków.
Wartości podane dla surowej botwiny w porcji 100 g:
Botwina pochodzi od buraka ćwikłowego (Beta vulgaris), którego uprawa została zapoczątkowana w rejonach basenu Morza Śródziemnego oraz na Bliskim Wschodzie. W formie użytkowej nać była wykorzystywana przynajmniej od czasów starożytnej Grecji, gdzie znana była głównie jako roślina liściasta, zanim doceniono wartość korzenia. W kuchniach Europy Środkowo-Wschodniej młoda botwina zaczęła być szerzej stosowana w XIX wieku.
Botwinę najczęściej wykorzystuje się w kuchni środkowo- i wschodnioeuropejskiej do przygotowywania zup (botwinki, chłodników litewskich), dań jednogarnkowych, tart warzywnych oraz jako składnik duszonych warzyw. Jej młode liście i cienkie łodygi można podsmażać na patelni lub dusić na parze jako dodatek do potraw mięsnych czy jajecznych. Ze względu na swój sezonowy charakter pojawia się głównie w daniach wiosennych i letnich. Z uwagi na charakterystyczne zabarwienie i strukturę rzadko bywa wykorzystywana w sałatkach na surowo.
Świeżą botwinę należy przechowywać w lodówce – najlepiej zapakowaną w wilgotny papier kuchenny i umieszczoną w plastikowym pojemniku lub perforowanej torbie foliowej, aby ograniczyć utratę wilgoci. Zaleca się spożycie w ciągu 2–3 dni od zakupu. Aby zachować botwinę na dłużej, można ją zblanszować i zamrozić – wcześniej jednak warto oddzielić liście od łodyg, co poprawi jakość po rozmrożeniu. Botwina nie nadaje się do długotrwałego przechowywania w temperaturze pokojowej.
