Sos aioli w podstawowej wersji składa się z trzech prostych składników – żółtek, czosnku i oliwy z oliwek. Według tradycyjnych receptur robiono go nawet bez dodatku jajka, ale za to z większą ilością czosnku. Kluczem do sukcesu jest cierpliwe i miarowe rozcieranie składników w moździerzu oraz stopniowe łączenie ich z oliwą. W efekcie powstaje ostry, kremowy sos aioli – doskonały do pieczonych ryb, mięs i warzyw.
Stockfood
(średnia 4.43 z 152 głosów)
Czosnek: obieramy z łupin i siekamy na mniejsze kawałki. Przekładamy do moździerza, dodajemy sól i ucieramy na gładką masę.
Żółtko: utarty na gładki krem czosnek przekładamy do wysokiego naczynia i mieszamy z żółtkiem przy pomocy blendera ręcznego.
Oliwa: dodajemy ją stopniowo, cały czas miksując składniki.
Przechowywanie: sos aioli jest od razu gotowy do spożycia. Jeśli nie potrzebujemy go w tej chwili, przekładamy do zakręcanego słoika i przechowujemy w lodówce.
Porady
- Do sosu aioli możemy dodać 15 ml soku z cytryny. Miksujemy razem żółtkiem, a następnie z oliwą z oliwek.
- Aioli jest odpowiednie do spożycia przez ok. 6 tygodni od momentu przygotowania.
- Oliwę z oliwek możemy zastąpić olejem tłoczonym na zimno.
- Jeśli chcemy, aby sos był bardziej wyrazisty, dodajemy szczyptę pieprzu.
- Wegański sos aioli robimy w taki sam sposób, tylko bez żółtka – w tej wersji tradycyjnie przygotowywany jest w Katalonii.
- Składniki możemy wymieszać ręcznie przy pomocy rózgi.
Na bazie podstawowego przepisu można przygotować ciekawe warianty sosu aioli, dodając tylko kilka składników:
Główkę czosnku (w całości) owijamy folią aluminiową i pieczemy w piekarniku w temperaturze 220°C przez ok. 60 min. Po upieczeniu, czekamy chwilę aż ostygnie, a następnie wyciskamy ząbki czosnku z łupinek.
Upieczony czosnek jest bardzo miękki, więc nie trzeba go już rozcierać w moździerzu. Wystarczy zblendować z odrobiną soli, pieprzu i oliwą z oliwek. Do tego opcjonalnie dodajemy żółtko i sok z cytryny. A jeśli mamy mało czasu, sięgamy po majonez – w zastępstwie do oliwy i żółtka.
Sos aioli z pieczonego czosnku jest trochę mniej ostry, za to bardziej słodki i maślany.
Pierwsza wzmianka na temat sosu aioli pochodzi z I w. n.e. Wspomniał o nim Pliniusz Starszy w encyklopedii „Historia naturalna”. W czasach rzymskich ten pyszny, ostry dodatek do dań nosił nazwę aleatum.
W czasach nowożytnych za kolebkę sosu aioli uchodzi Francja i Katalonia. Prowansalska uczta, czyli Le Grand Aioli, składa się z gotowanych warzyw, ryb, jajek na twardo i owoców morza, do których podaje się sos aioli, świeżą bagietkę i białe wino.
W Hiszpanii sos aioli używany jest w formie dipu do tapasów – grzanek, smażonych krążków kalmarów czy tortilli ziemniaczanej. Jest podawany także do paelli i innych dań na bazie ryżu lub makaronu.
Komentarze