Łazanki podobno przywędrowały do nas w XVI wieku za sprawą Bony Sforzy – żony Zygmunta I Starego. Chociaż mają swoje źródło we włoskiej tradycji kulinarnej (nie bez powodu brzmią jak „lasagne”), dziś kojarzą się wyłącznie z polskim gotowaniem. Zresztą nie podajemy ich z sosem pomidorowym lub beszamelem, a z kiełbasą i kapustą – sztandarowymi składnikami rodzimej kuchni. Zainspirujcie się naszą kolekcją przepisów – znajdziecie w niej zarówno łazanki z makiem, jak i mięsem mielonym lub boczkiem.

Co jest potrzebne na łazanki? 

Każdy ma swój ulubiony przepis na łazanki, ale najczęściej goszczą na naszych stołach w formie szybkiego, prostego i taniego obiadu. Żeby go przyrządzić, potrzebne są takie składniki jak: 

  • kapusta – jesienią i zimą kiszona lub słodka, duszona z liściem laurowym i zielem angielskim (opcjonalnie z kminkiem i majerankiem). W okresie od maja do sierpnia świetnie smakują łazanki z młodej kapusty. Nie może w nich zabraknąć solidnej garści świeżego, pachnącego koperku.  
  • cebula – powinno być jej sporo (2 sztuki średniej wielkości na 2 szklanki surowego makaronu). Doskonale podkreśla smak tradycyjnych polskich składników, takich jak kapusta kiszona, kiełbasa, boczek i grzyby. Jeśli nie przepadamy za wyraźnym aromatem smażonej cebuli, możemy zamienić ją na por lub szalotkę.  
  • kiełbasa – najlepiej podwędzana i podsuszana, ale można też wykorzystać pętko podwawelskiej lub śląskiej. Dobrze jest użyć produktu, który akurat mamy w lodówce. Łazanki z kiełbasą będą wtedy tanim daniem obiadowym, który pozwoli na wykorzystanie resztek, na przykład niewykorzystanych podczas rodzinnego ogniska lub grilla.  
  • boczek wędzony – należy go najpierw wytopić na suchej patelni. Na tłuszczu, który otrzymamy w ten sposób, podsmażamy cebulę i kiełbasę. Jeśli było go sporo, nie musimy już dodawać oleju. Możemy też wykorzystać kawałek słoniny. Łazanki z boczkiem nie należą do lekkostrawnych dań, ale są pełne umami i stanowią dobrą bazę dla innych dodatków. 
  • grzyby – jesienią warto wykorzystać zbiory przyniesione prosto z lasu, ale równie dobrze sprawdzą się suszone zapasy. Należy je wcześniej dobrze namoczyć i obgotować. Można też wykorzystać pieczarki hodowlane. To istotny składnik bezmięsnej wersji dania. Łazanki wigilijne z kapustą i grzybami podaje się w niejednym domu, zwłaszcza na Mazowszu.  

Jak się robi łazanki z młodej kapusty, a jak z kiszonej?  

Tradycyjne łazanki z kapustą mogą być zarówno daniem wigilijnym, jak i sycącym, rozgrzewającym, pożywnym obiadem na co dzień. Wszystko zależy od tego, na jakie dodatki się zdecydujemy. Często podaje się je z leśnymi grzybami (zwłaszcza w wersji bez mięsa) oraz boczkiem i kiełbasą. Makaron łazanki dobrze smakuje zarówno ze słodką, jak i z kiszoną kapustą, trzeba ją tylko odpowiednio przyrządzić. Podpowiadamy, jak to zrobić: 

  • Łazanki z kapustą kiszoną – odciskamy ją z soku, wkładamy do garnka i zalewamy wodą. Ważne jest, żeby jej wcześniej spróbować. Jeśli jest bardzo kwaśna, warto ją wypłukać kilka razy w czystej wodzie. Dusimy ją z liściem laurowym, zielem angielskim i pieprzem. Można dodać też czosnek, majeranek, suszone grzyby, kminek i lubczyk oraz odrobinę masła. Kiedy jest już miękka, przekładamy ją na patelnię z kiełbasą i boczkiem (lub samą cebulą). Jak długo smażyć kapustę na łazanki? Jeśli ugotowaliśmy ją do miękkości, wystarczy podgrzewać ją z dodatkami przez kilka minut, żeby składniki dobrze się połączyły i przeszły aromatem. 
  • Łazanki z białej lub młodej kapusty – usuwamy brzydkie liście z wierzchu głąba i wycinamy jego twardy trzon. Siekamy pozostałą część na paski. Solimy, zalewamy wodą i gotujemy z ulubionymi przyprawami. Długość duszenia zależy od tego, czy mamy do dyspozycji młode warzywo – takiemu wystarczy tylko 15–20 minut. Jak zrobić dobre łazanki ze świeżej kapusty? Warto połączyć je z cebulą i pieczarkami, a także mięsem mielonym, boczkiem lub kiełbasą. Można je przyprawić ostrą lub wędzoną papryką. 

Czy łazanki są zdrowe?  

Klasyczny przepis na łazanki raczej nie spodoba się osobom na diecie redukcyjnej lub układającym lekkostrawny jadłospis. Danie zazwyczaj zawiera sporo tłuszczu zwierzęcego, który przyczynia się do podwyższenia stężenia cholesterolu we krwi. Makaron pszenny jest natomiast zmorą diabetyków – ma wysoki indeks glikemiczny, co oznacza, że powoduje gwałtowny wyrzut insuliny we krwi. Jak zrobić łazanki, żeby obniżyć kaloryczność potrawy? Oto kilka porad:  

  • Postawmy na łazanki z kapustą i grzybami, bez tłustych dodatków mięsnych. Wigilijna wersja potrawy jest o wiele zdrowsza. Weźmy pod uwagę, że spożywanie kiszonej kapusty wspiera odporność organizmu i pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi. Składnik ten zawiera mnóstwo witaminy C i ma niewiele kalorii.
  • Pszenne makaronowe kwadraciki możemy zamienić na łazanki orkiszowe. Można je zrobić samemu, na bazie razowej mąki. Postępowanie niewiele różni się od receptury na tradycyjny makaron domowy. Orkiszowa wersja pasuje zarówno do słodkich, jak i słonych dań. 
  • Do smażenia wykorzystujmy olej, który zawiera dużo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Unikajmy słoniny, smalcu, masła i oleju kokosowego. Postawmy na popularny w polskiej kuchni olej rzepakowy lub oliwę.  

Jak jeść łazanki? Na słono czy na słodko? 

To, z czym podajemy makaron łazanki, zależy przede wszystkim od gustu, tradycji i przyzwyczajeń, a także od okazji. Na codzienny obiad można zjeść szybkie łazanki z kiełbasą. Na wigilijnej wieczerzy smakowite pszenne kwadraciki wzbogacą czerwony barszcz lub zupę grzybową – taką rolę przyjmują w kuchni kresowej. Z czym jeszcze można zjeść łazanki? Podpowiadamy:    

  • Łazanki z makiem – to jedna z obowiązkowych potraw wigilijnych w niektórych częściach Polski. Masa makowa tradycyjnie wzbogacona jest miodem i bakaliami, takimi jak migdały lub orzechy włoskie i skórka z pomarańczy.  
  • Łazanki z mięsem mielonym – ciekawa alternatywa dla kiełbasy i boczku, a także włoskich dań, które na dobre zagościły w naszych kuchniach. Można wykorzystać wieprzowinę lub chudsze mięso – wołowinę, indyka lub kurczaka. Świetnie pasują tu aromatyczne pieczarki i – oczywiście – kapusta (biała lub kiszona).  
  • Łazanki z cukinią – mogą być wegetariańskie lub zawierać standardowe dodatki, czyli kiełbasę i boczek. Warto wzbogacić je marchewką, cebulą i czosnkiem, a także świeżą natką pietruszki. Ciekawym pomysłem na roślinny obiad są też łazanki ze szpinakiem.