Sałata masłowa, znana również jako sałata głowiasta masłowa lub masłowa głowiasta, to jedna z najczęściej uprawianych odmian sałaty w kuchni europejskiej. Charakteryzuje się miękkimi, delikatnymi liśćmi i zwartą strukturą główki w kształcie lekko zaokrąglonej róży. Dzięki łagodnemu smakowi i delikatnej teksturze dobrze sprawdza się jako baza do świeżych sałatek oraz jako dodatek do kanapek. Jest powszechnie dostępna w postaci świeżej od wiosny do jesieni, choć przez cały rok pojawia się także z upraw szklarniowych.
Sałata masłowa ma swoje korzenie w rejonach basenu Morza Śródziemnego, gdzie była uprawiana już w czasach starożytnych przez Greków i Rzymian. Odmiana ta wywodzi się z sałaty dzikiej (Lactuca serriola) i została udomowiona jako część rodziny astrowatych. W Europie Zachodniej na dobre zadomowiła się w średniowieczu, stając się składnikiem kuchni ludowej. Obecnie jest szczególnie rozpowszechniona w krajach o umiarkowanym klimacie – w tym w Polsce, gdzie uprawia się ją powszechnie zarówno w gruncie, jak i pod osłonami.
Sałata masłowa znajduje szerokie zastosowanie kulinarne w kuchniach europejskich, zwłaszcza francuskiej, włoskiej i polskiej. Wykorzystuje się ją jako bazę do lekkich sałatek, często z dodatkiem oliwy z oliwek, octu lub jogurtu naturalnego. Świetnie sprawdza się jako wypełnienie do kanapek, burgerów czy wrapów, a także jako warstwa w daniach typu cold plate. W kuchni azjatyckiej stosowana bywa jako jadalna „miseczka” do podawania farszu mięsnego lub ryżowego. Można ją również dodać do chłodników albo wykorzystać jako element dekoracyjny potraw.
Sałatę masłową najlepiej przechowywać w lodówce, w dolnej szufladzie na warzywa – zawiniętą w wilgotny ręcznik papierowy i umieszczoną w perforowanej torbie lub luźno zamkniętym pojemniku. Należy unikać bezpośredniego kontaktu z wodą oraz szczelnego zamykania, co może przyspieszyć proces gnicia. W warunkach chłodniczych (3–5°C) zachowuje świeżość przez około 3–5 dni. Mrożenie sałaty masłowej nie jest zalecane ze względu na utratę struktury i walorów smakowych po rozmrożeniu. Alternatywą może być krótkie blanszowanie liści i ich zamrożenie w celach technicznych (np. do zup), jednak nie jest to typowa praktyka kulinarna.
