Crème fraîche, znana również jako francuska kwaśna śmietana lub śmietanka fermentowana, to gęsty, lekko kwaśnawy produkt mleczny pochodzący z Francji. Powstaje w wyniku naturalnej fermentacji śmietany z dodatkiem kultur bakterii mlekowych. W odróżnieniu od klasycznej kwaśnej śmietany, crème fraîche zawiera wyższy procent tłuszczu, ma łagodniejszy smak i gęstszą konsystencję, dzięki czemu dobrze znosi działanie wysokiej temperatury. W zastosowaniach kulinarnych wykorzystywana jest zarówno na zimno, jak i w daniach gotowanych czy pieczonych. Jej popularność rozciąga się na kuchnie wielu krajów europejskich oraz Ameryki Północnej.
Crème fraîche wywodzi się z północnych regionów Francji, zwłaszcza Normandii i Bretanii, gdzie od wieków produkowano fermentowaną śmietanę z mleka krów pasących się na żyznych, wilgotnych łąkach. Tradycyjnie była wyrabiana metodą spontanicznej fermentacji, czyli poprzez naturalne zakwaszenie pasteryzowanej śmietany bez dodatku bakterii starterowych. Z czasem metoda produkcji została udoskonalona i znormalizowana na potrzeby dystrybucji przemysłowej. Obecnie crème fraîche produkowana jest z kontrolowanym udziałem bakterii, takich jak Lactococcus lactis i Lactobacillus cremoris.
Crème fraîche szeroko wykorzystywana jest w kuchni francuskiej – do zagęszczania sosów (np. do cielęciny, drobiu), zup albo jako dodatek do naleśników, owoców, ciast i tart. Popularna jest również w kuchniach niemieckiej, skandynawskiej i angielsko-amerykańskiej – jako składnik dipów, past do pieczywa lub sosów sałatkowych. W kuchni nowoczesnej bywa używana jako baza do lodów, panna cotty czy serników. Dzięki odporności na ścinanie termiczne doskonale nadaje się do pieczenia w daniach wytrawnych, takich jak quiche czy zapiekanki.
Crème fraîche należy przechowywać w lodówce w temperaturze od 2°C do 6°C, w szczelnie zamkniętym, oryginalnym opakowaniu. Po otwarciu należy zużyć produkt w ciągu 3–5 dni, pamiętając o jego podatności na psucie wskutek kontaminacji bakteryjnej. Nie zaleca się mrożenia, ponieważ po rozmrożeniu zmienia się konsystencja – następuje rozwarstwienie i wytrącenie tłuszczu, co uniemożliwia użycie w wielu przepisach. W sytuacji konieczności zamrożenia, produkt ten warto stosować wyłącznie do dań gotowanych, w których zmiana tekstury będzie mniej zauważalna.
