Niepozorny owoc przypominający pomarszczoną mandarynkę rośnie na małych drzewkach, których wysokość nie przekracza czterech metrów, wiosną pokrywających się drobnymi, białymi kwiatkami o fantastycznym zapachu. Yuzu pochodzi z Chin i Tybetu, jest prawdopodobnie hybrydą kilku gatunków roślin cytrusowych, w tym mandarynki satsuma i limy kaffir.

W VIII wieku owoc został sprowadzony do Japonii oraz Korei, gdzie zrobił oszałamiającą karierę. Ceni się tam nie tylko smak specjału, ale również fakt, że w przeciwieństwie do innych roślin cytrusowych jest stosunkowo odporny na niskie temperatury, dlatego może być uprawiany nawet w miejscach, w których panuje niewielki mróz.

Japończycy od wieków wykorzystują yuzu na różne sposoby, nie tylko kulinarnie. Aromatyczne kwiaty są stosowane w produkcji perfum, zaś z owoców przygotowuje się rozgrzewającą kąpiel – przecina się je na pół, umieszcza w woreczku z materiału i wrzuca do wanny z gorąca wodą. Zabieg, zwyczajowo przygotowywany w okresie zimowego przesilenia, rozgrzewa ciało, świetnie działa na skórę, zaś olejki eteryczne zapewniają efekt naturalnej inhalacji.

Przez wieki yuzu znane było wyłącznie we wschodniej Azji. W ostatnich latach zdobyło ogromną popularność w Stanach Zjednoczonych, jego zalety zaczynają odkrywać również Europejczycy.

Yuzu – właściwości odżywcze

Yuzu to owoc o dużych walorach odżywczych. W porównaniu z cytryną dostarcza trzy razy więcej witaminy C, która zwiększa odporność organizmu, chroniąc go przed rozmaitymi infekcjami. Jest również silnym przeciwutleniaczem neutralizującym szkodliwą aktywność wolnych rodników, przyspieszających procesy starzenia, a także zwiększających ryzyko chorób układu krążenia czy nowotworów.

Smak i aromat owocu są zasługą wysokiego stężenia olejków eterycznych wykazujących wysoką aktywność biologiczną i pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Zapachowe związki skutecznie zwalczają szkodliwe drobnoustroje, m.in. bakterie odpowiedzialne za zakażenia dróg oddechowych, układu pokarmowego czy skóry.

Yuzu jest też skarbnicą potasu (poprawia nastrój, reguluje pracę serca, ciśnienie krwi oraz gospodarkę wodno-elektrolitową) oraz wapnia (wchodzi w skład kości i zębów, nadając im twardość oraz wytrzymałość, zapewnia też prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, uczestniczy również w procesie krzepnięcia krwi).

Azjatycki owoc dostarcza sporo kwasów organicznych, zwłaszcza jabłkowego i cytrynowego, m.in. poprawiających trawienie. Zawarte w yuzu flawonoidy wpływają na poprawę krążenia żylnego i uszczelniają naczynia krwionośnych, a także znacząco wzmacniają odporność.

Yuzu – jak wykorzystać je w kuchni

Świeże yuzu ma zwykle zbyt kwaśny smak, by spożywać je na surowo. W kuchni japońskiej wykorzystuje się zwykle sok albo skórkę owocu o delikatnym i miłym aromacie, dodawaną np. do chawan mushi (wytrawny budyń jajeczny) oraz zup suimono (klarowny bulion sporządzany na bazie wodorostów kombu, wiórków ryby bonito, sake, sosu sojowego i suszonych sardynek).

Suszona skórka stanowi ważny składnik przyprawy shichimi tōgarashi, obok czerwonego chili, pieprzu japońskiego (sancho), nasion czarnego i białego sezamu, mielonego imbiru oraz kruszonych wodorostów nori. Wysuszoną skórką yuzu wzbogaca się tsukemono, czyli mieszanki kiszonych warzyw: ogórków, białej rzodkwi czy kapusty pekińskiej. Sproszkowana skórka tego owocu też jest chętnie wykorzystywana jako przyprawa.

Mieszanina soku z yuzu, sosu sojowego i octu stanowi popularny dip do shabu-shabu – potrawy przyrządzanej na bazie cienko pokrojonej wołowiny lub yudōfu – dania z gotowanego tofu. W polskich delikatesach i sklepach internetowych możemy też kupić puree z yuzu, świetnie pasujące do lemoniad, mrożonych herbat, smoothie, koktajli i rozmaitych deserów.

Ciekawym produktem jest yuzu-hachimitsu, czyli mieszanka z owoców i miodu. Można ją dodać do herbaty lub wrzątku. W Japonii i Korei to bardzo popularny środek stosowany w okresie zimowym jako naturalna ochrona przed infekcjami. Dostępne jest także piwo, które oprócz słodu jęczmiennego, chmielu i drożdży, zawiera sok z yuzu, zieloną herbatę oraz imbir.