Słonecznik (Helianthus annuus) to jednoroczna roślina oleista, uprawiana głównie dla swoich nasion, potocznie nazywanych pestkami słonecznika. Nasiona te mogą występować w różnych formach: łuskane, niełuskane, prażone lub surowe. W kuchni określane są również jako ziarna słonecznika lub pestki. Charakteryzują się wyrazistym, orzechowym smakiem i szerokim zastosowaniem zarówno w daniach słonych, jak i słodkich.
Słonecznik pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie był uprawiany już około 3000 lat p.n.e. przez rdzennych mieszkańców tych terenów. Od XVII wieku jego uprawa rozprzestrzeniła się w Europie – głównie za sprawą Rosji i Ukrainy, które do dziś pozostają jednymi z największych producentów słonecznika. Początkowo słonecznik pełnił funkcję rośliny ozdobnej, a z czasem zaczęto pozyskiwać z niego olej i nasiona jadalne.
Pestki słonecznika są szeroko wykorzystywane w kuchniach świata. Stanowią m.in. dodatek do pieczywa (np. chleba słonecznikowego), sałatek, musli i dań śniadaniowych. Są składnikiem past kanapkowych (takich jak słonecznikowe hummusy czy pasztety warzywne) oraz domowego masła słonecznikowego. Sprawdzają się także jako panierka do mięs lub warzyw bądź baza do ciasteczek i batoników zbożowych. W kuchni wegańskiej służą jako element kremowych sosów bądź serów roślinnych po uprzednim namoczeniu i zmiksowaniu.
Pestki słonecznika najlepiej przechowywać w szczelnym pojemniku, w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu, aby zapobiec jełczeniu zawartych w nich tłuszczów. Otwarte opakowania należy zużyć w ciągu kilku tygodni lub przechowywać w lodówce. Można je również zamrozić – zarówno surowe, jak i prażone – w szczelnych woreczkach lub pojemnikach, co przedłuża ich trwałość nawet do kilku miesięcy. Należy unikać przechowywania w pobliżu źródeł ciepła i światła.
