Każde ciasto, czy ciasteczka potrzebują składnika, dzięki któremu wyrosną i ładnie się przyrumienią. W przepisach możemy znaleźć sodę oczyszczoną, proszek do pieczenia albo połączenie tych dwóch składników w jednym przepisie. Zastanawialiście się kiedyś, co daje każdy z tych składników i dlaczego daje się je naprzemiennie albo razem? Okazuje się, że różnica jest całkiem spora. 

Proszek do pieczenia czy soda oczyszczona - właściwości

Soda oczyszczona to inaczej związek chemiczny wodorowęglanu sodu. Występuje naturalnie w złożach mineralnych, osadach wód słodkich i wodach gruntowych, a także w organizmie, gdzie utrzymuje właściwy stopień kwasowości (pH) w krwiobiegu. Jest pozyskiwana z kopalnianego minerału zwanego troną (sodą śnieżną). Pokłady tego minerału znajdują się na duzych głębokościach, a na powierzchni zostaje ona zgnieciona, wymyta i podgrzana, dzięki czemu powstaje węglan sodu. Jej właściwości spulchniające i pianotwórcze wynikają z faktu, że rozkłada się ona w temperaturze powyżej 60 °C z wydzieleniem dwutlenku węgla.

Jednak samo dodanie sody do mąki czy jajek jeszcze nie sprawi, że ciasto zmieni swoją konsystencję. Aby wykorzystać w pełni swoje właściwości, soda potrzebuje kontaktu z substancją kwasową, dlatego w przepisach zazwyczaj pojawiają się także takie produkty, jak maślanka, śmietana, sok z cytryny, miód albo masło.

Proszek do pieczenia jest natomiast mieszaniną kilku związków chemicznych. Głównym składnikiem jest wodorowęglan sodu, czyli wspomniana wcześniej soda oczyszczona. Odpowiada ona za produkcję dwutlenku węgla, którego pęcherzyki powodują spulchnianie ciasta. Drugi składnik to kwas, najczęściej cytrynowy, ale także winowy lub adypinowy. Trzeci składnik to skrobia, substancja wypełniająca i zapobiegająca zbrylaniu. Te dodatki sprawiają jednak, że proszek do pieczenia ma słabsze działanie niż sama soda oczyszczona, dlatego należy użyć go więcej. Przyjmuje się więc, że 0,5 łyżeczki sody odpowiada w przybliżeniu 2 łyżeczkom proszku do pieczenia.

Czym się różni soda od proszku do pieczenia?

Jak wspomnieliśmy wyżej, soda jest substancją spulchniającą, więc by działać, potrzebuje kwaśnego produktu np. jogurt, maślanka, albo sok cytrynowy. Z kolei proszek do pieczenia nie wymaga dodawania żadnych produktów o kwaśnym odczynie, bo w swoim składzie zawiera już taki składnik i jest to najczęściej  kwasek cytrynowy.

Jaka jest zatem różnica, gdy do wypieku dodamy sam proszek do pieczenia, samą sodę, albo połączymy te dwa składniki?

  • gdy dodamy tylko proszek do pieczenia, ciasto wyrośnie wysokie, ale będzie wyczuwalny metaliczny, kwaśny posmak,
  • sama soda sprawi, że ciasto będzie miało ładny rumiany kolor, ale nie wyrośnie, tak jak byśmy chcieli,
  • tylko połączenie sody oczyszczonej z proszkiem do pieczenia zapewni odpowiednią wysokość i jednocześnie ładną, przyrumienioną barwę.