Choć wielu osobom trudno wyobrazić sobie kuchnię bez soli, grono nieużywających tej przyprawy nieustannie rozrasta się. Nie jest to specjalnie zaskakujące, bo dziś już doskonale wiemy, jak bardzo bardzo negatywnie wpływa na organizm nadmiar soli w diecie. Co jednak zrobić, gdy nie potrafimy zrezygnować z solenia potraw, a chcemy zadbać o zdrowie? Nic prostszego – wystarczy sięgnąć po zdrowszy zamiennik. Co zamiast soli warto użyć w kuchni? Poniżej wymieniamy 10 najlepszych alternatyw.

Sól skutecznie podkreśla smak niemal wszystkich potraw. Niestety, stosowana w nadmiarze, okazuje się wyjątkowo szkodliwa. Ta cecha jest wynikiem wysokiej zawartości sodu w soli. Pierwiastek ten jest niezbędny ludzkiemu organizmowi, ale w nadmiarze zaczyna wiązać wodę w organizmie. To prowadzi do upośledzenia funkcji nerek, które przestają pracować w sposób prawidłowy. Nadmiar sodu przyczynia się też do rozwoju schorzeń serca i nadciśnienia tętniczego, zwiększa prawdopodobieństwo zawału, niewydolności serca i udaru mózgu. Nadmierne spożycie soli może być też przyczyną niektórych nowotworów i osteoporozy. 

Funkcja soli w gotowaniu

Skąd bierze się w naszej diecie nadmiar soli? Cóż odpowiedź może być zaskakująca. To prawda, w polskiej kuchni używamy tej przyprawy w sporych ilościach. Sól podkreśla smak i skutecznie maskuje mdłe nuty niektórych produktów spożywczych. Przy okazji, równoważy słodycz i goryczkę. Ta popularna przyprawa pojawia się w niemal każdym przepisie na wytrawne dania, a coraz częściej jest też składnikiem wymienianym w przepisach na desery i domowe przetwory.

Należy jednak wyraźnie podkreślić, że do potraw dodajemy zaledwie 20 proc. spożywanej dziennie soli. Cała reszta jest zawarta w żywności przetworzonej i dodatkach do żywności, gdzie ta przyprawa nie pełni wyłącznie funkcji dodatku smakowego, ale także konserwantu. Trzeba bowiem wiedzieć, że sól niezwykle skutecznie hamuje rozwój mikroorganizmów i absorbuje wodę. Dzięki temu, pozwala na dłużej zachować świeżość żywności. 

Jak uzyskać słony smak bez soli?

Chcąc zmniejszyć spożycie soli, w pierwszej kolejności należy ograniczyć lub całkowicie wyeliminować z jadłospisu produkty przetworzone. Warto też zmienić swoje nawyki w obszarze przyprawiania potraw. Uzyskanie słonego smaku bez soli kuchennej jest jak najbardziej możliwe. W roli zamiennika, doskonale sprawdzą się niektóre zioła i sosy. Istnieją też odmiany soli o niskiej zawartości sodu. Pamiętajmy bowiem, że wrogiem nie jest sól, a właśnie zawarty w niej sód.

Sól niskosodowa

Sól niskosodowa to sól kuchenna wzbogacona o inne sole mineralne. W porównaniu ze swoim tradycyjnym odpowiednikiem, ta przyprawa zawiera o kilkadziesiąt proc. mniej sodu. W jej składzie można znaleźć m.in. chlorek potasu, węglan magnezu i jodek potasu. Podobnie jak sól kuchenna, odmiany niskosodowej nie należy stosować w nadmiarze.

Sól potasowa

Nasza kolejna propozycja to sól potasowa. Taka przyprawa charakteryzuje się obniżoną zawartością sodu przy zwiększonej ilości potasu – pierwiastka, który obniża stężenie sodu w organizmie. W soli potasowej, KCI (czyli chlorek potasu) najczęściej stanowi 50 proc. wagi. Obniżona zawartość sodu nie oznacza jednak, że ta przyprawa może być stosowana w dowolnej ilości. Ograniczenia dotyczą przede wszystkim osób, u których stwierdzono choroby nerek i przyjmujących leki na nadciśnienie.

Zioła

Chcecie nadać niepowtarzalny aromat swoim potrawom i jednocześnie ograniczyć stosowanie soli? Sięgnijcie po zioła! Poza niepowtarzalnym smakiem, naturalne przyprawy wykazują też szereg cennych właściwości zdrowotnych, m.in. stymulują układ trawienny i działają przeciwzapalnie.

Co zamiast soli sprawdzi się najlepiej? Oczywiście lubczyk, który ma wyrazisty, lekko słony smak. Wystarczy powiedzieć, że wyciąg z tej rośliny znajduje się w składzie popularnej przyprawy w płynie, którą dodajemy do zup i sosów.

Zastanawiacie się, co zamiast soli do ziemniaków? Polecamy rozmaryn, najlepiej roztarty z czosnkiem i oliwą. Inne zioła, które są dobrą alternatywą dla soli kuchennej, to:

  • estragon,
  • majeranek,
  • cząber.

Czosnek

Żeby ukryć niedobory słonego smaku, warto sięgnąć po aromatyczne przyprawy, które „podbiją” walory smakowe dania. W tej roli doskonale sprawdzi się czosnek. Suszony, ma wyjątkowo silny zapach i smak, jednak bez problemu można sięgnąć też po też świeży.

Sos rybny

Co zamiast soli do zupy? Polecamy sos rybny. To prawda, w składzie tego dodatku znajdziemy sól, ale należy zdać sobie sprawę z tego, że ze względu na silny aromat (który początkowo może wydawać się wyjątkowo nieprzyjemny, ale w połączeniu z innymi składnikami potrawy zmienia się nie do poznania), sos rybny jest stosowany w minimalnych ilościach. W rezultacie, ograniczamy spożycie sodu i utrzymujemy atrakcyjny smak dania.

Sos sojowy

Alternatywnie można sięgnąć po sos sojowy. Także w tym dodatku nie brakuje soli, ale zasada jest ta sama – stosujemy go w małej ilości, więc ograniczmy spożycie sodu. Sos powstaje w procesie fermentowania soi, którego produktem są aminokwasy i liczne związki wzmacniające smak.

Pasta miso

Skoro o fermentowanej soi mowa, świetnym zastępstwem dla soli jest powstająca z niej pasta miso. Ten dodatek obfituje w witaminy, minerały i inne cenne substancje, a dodatkowo niezwykle skutecznie podbija smak. Zawartość sodu to w tym przypadku ok. 3,5 g w 100 g produktu, czyli niemal 10 razy mniej niż w porcji soli o tej samej wadze.  

Drożdże dezaktywowane

Drożdże jako alternatywa dla soli? Oczywiście, że tak! Zawarte w nich nukleotydy i związki aminokwasowe niezwykle skutecznie „uwypuklają” słone nuty smakowe, które są naturalnie obecne w produktach spożywczych. Wystarczy dodać niewielką ilość płatków drożdżowych do dania, by poczuć wyraźną różnicę w smaku.

Soliród zielny

Nasza kolejna propozycja to soliród. Roślina spotykana w obszarach nadmorskich jest bogatym źródłem witaminy A, żelaza i wapnia. Dodatkowo, wykazuje zdolność zatrzymywania wody i zawartych w niej związków mineralnych, w tym soli (zawartość sodu to zaledwie 7 proc.). Soliród świetnie sprawdzi się jako składnik sałatek, może być też stosowany jako dodatek do mięs, owoców morza i ryb.

„Zdrowsza” sól

Jeżeli nie potraficie powstrzymać się od stosowania soli, wybierzcie bardziej wartościową alternatywę dla odmiany kuchennej. W tej roli dobrze sprawdzi się sól himalajska, która obfituje w magnez, potas, wapń i jod. Wiele składników mineralnych dostarcza także sól morska.