Ośmiornica, często określana jako głowonóg (choć nie należy jej mylić z kałamarnicą, która jest odrębnym gatunkiem), to popularny składnik kuchni śródziemnomorskiej, azjatyckiej i latynoamerykańskiej. Charakteryzuje się delikatnym, lekko słodkawym mięsem, które wymaga odpowiedniego przygotowania, by uzyskać miękkość i pożądany smak. W kuchni stosowana jest zarówno w wersji świeżej, gotowanej, grillowanej, jak i jako składnik potraw duszonych oraz sałatek. Najczęściej wykorzystywane są ramiona, czyli macki, które zawierają najwięcej mięsa i są najłatwiejsze w obróbce kulinarnej.
Ośmiornica jako produkt kulinarny znana jest od czasów starożytnych, szczególnie w basenie Morza Śródziemnego. W starożytnej Grecji i Rzymie uważano ją za przysmak – często suszono ją na słońcu. W kuchniach azjatyckich, zwłaszcza w Japonii i Korei, ośmiornica była wykorzystywana od wieków – zarówno na surowo, jak i po obróbce cieplnej. Połowy ośmiornicy są praktykowane globalnie, a większość jej konsumpcji pochodzi z obszarów przybrzeżnych Pacyfiku i Atlantyku.
Ośmiornicę wykorzystuje się w daniach kuchni hiszpańskiej (np. pulpo a la gallega), włoskiej (np. insalata di polpo), portugalskiej (np. polvo à lagareiro), a także w kuchniach azjatyckich, zwłaszcza japońskiej (np. takoyaki, sushi) i koreańskiej (np. sannakji). Może być grillowana, gotowana, duszona lub marynowana. W Azji Wschodniej bywa spożywana również na surowo. W kuchni śródziemnomorskiej często łączy się ją z ziemniakami, oliwą z oliwek i czosnkiem, natomiast w kuchni japońskiej często stosowana jest jako składnik potraw typu street food.
Surową ośmiornicę należy przechowywać w lodówce, najlepiej w temperaturze 0–2°C, i spożyć w ciągu maksymalnie 24–48 godzin. Można ją również zamrozić – w warunkach domowych najlepiej w całości, po uprzednim oczyszczeniu; przechowywać w zamrażarce do 3 miesięcy. Po ugotowaniu lub upieczeniu ośmiornicę można trzymać w zamkniętym pojemniku w lodówce do 3 dni. Wersje konserwowe i marynowane należy przechowywać zgodnie z zaleceniami producenta – zazwyczaj w chłodnym i ciemnym miejscu przed otwarciem, a po otwarciu w lodówce.
