Lód

Opis ogólny

Lód, znany również jako zamrożona woda lub kostki lodu, to forma wody w stanie ciekłym, przekształcona w stan stały poprzez obniżenie temperatury poniżej punktu zamarzania (0°C). W gastronomii wykorzystywany jest głównie jako środek chłodzący w napojach oraz element kontroli temperatury podczas przygotowywania niektórych dań. Może przybierać różne formy, w zależności od zastosowania – od tradycyjnych kostek, przez lód kruszony, aż po formy cylindryczne czy płatki.

Lód – składniki odżywcze

Informacje dotyczą: lodu w formie kostek, surowego, 100 g
Wartości odżywcze:
  • Energia: 0 kcal
  • Białko: 0 g
  • Tłuszcz całkowity: 0 g
  • Kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
  • Cholesterol: 0 mg
  • Błonnik: 0 g
  • Węglowodany (przyswajalne): 0 g
  • Cukry: 0 g
  • Witamina C: 0 mg
  • Witamina A: 0 IU
  • Sód: 0 mg
  • Żelazo: 0 mg
  • Wapń: 0 mg

Lód – historia i pochodzenie

Lód wykorzystywany w celach kulinarnych ma wielowiekową historię. Najstarsze wzmianki o jego pozyskiwaniu sięgają starożytnych Chin, Persji i Grecji, gdzie lód pobierano naturalnie z terenów górskich i przechowywano w specjalnie izolowanych jamach. Upowszechnienie produkcji lodu rozpoczęło się w XIX wieku wraz z wynalezieniem metod sztucznego chłodzenia. W XX wieku pojawiły się domowe zamrażarki oraz automaty do produkcji lodu, dzięki czemu stał się on powszechnie dostępny.

Lód – odmiany

  • Lód w kostkach – standardowa forma wykorzystywana podczas serwowania napojów
  • Lód kruszony – rozdrobniony lód, idealny do koktajli i shake’ów
  • Lód w płatkach – wykorzystywany do ekspozycji żywności (np. owoców morza)
  • Lód cylindryczny – wytwarzany w automatach, stosowany głównie w gastronomii
  • Lód kulisty (tzw. ball ice) – wykorzystywany podczas serwowania napojów premium, np. whisky

Rodzaje lodu

  • Lód naturalny – pozyskiwany ze źródeł naturalnych, obecnie rzadko stosowany
  • Lód przemysłowy – produkowany mechanicznie, w kostkarkach lub zamrażarkach
  • Lód spożywczy – filtrowany i certyfikowany do kontaktu z żywnością
  • Lód techniczny – niespożywczy, wykorzystywany w procesach chłodniczych (niedopuszczony do zastosowań kulinarnych)

Lód – zamienniki

  • Kamienie chłodzące – wykonane z materiałów utrzymujących niską temperaturę, stosowane np. w napojach alkoholowych, bez ich rozcieńczania
  • Żele chłodzące w saszetkach – wykorzystywane do chłodzenia produktów spożywczych lub opakowań, nieprzeznaczone do kontaktu z napojami
  • Zmrożone owoce – mogą zastępować lód w koktajlach, chłodzą napój i jednocześnie dodają mu smaku
  • Lód z napojów – zamrożona herbata, kawa lub sok, stosowana w celu uniknięcia rozcieńczenia napoju właściwego (np. kawa mrożona z zamrożoną kawą)

Co zrobić z lodu?

Lód jest szeroko stosowany w kuchni międzynarodowej, przede wszystkim jako środek chłodzący napoje – w kuchni amerykańskiej w lemoniadach i koktajlach, azjatyckiej – jako składnik zimnych herbat oraz deserów, takich jak halo-halo i bingsu, natomiast we włoskiej – w deserze granita. Używany jest również w technikach kulinarnych wymagających szybkiego schłodzenia potrawy (np. blanszowanie i chłodzenie warzyw), a także do ekspozycji żywności (np. pod owocami morza lub sushi). W kuchni molekularnej stanowi element procesów z wykorzystaniem ciekłego azotu lub dekoracyjnych form podania.

Jak przechowywać lód?

Lód należy przechowywać w zamrażarce w temperaturze –18°C lub niższej. Powinien być umieszczony w szczelnych woreczkach lub pojemnikach, aby nie przejmował zapachów z zamrażarki i nie ulegał sublimacji (czyli parowaniu bezpośrednio ze stanu stałego). Najlepiej wykorzystać go w ciągu kilku dni od przygotowania, choć technicznie może być przechowywany dłużej. Nie należy ponownie zamrażać lodu, który wcześniej uległ stopieniu, ze względu na ryzyko zanieczyszczeń.

Polecane przepisy