Jarmuż to polskie superfoods – witaminy, które są w nim zawarte to A, K i C. Dodatkowo jarmuż ceniony jest za obfitość białka, błonnika i wapnia i potasu. Witamina K i C to składniki odpowiadające za zwiększenie krzepliwości krwi i wzmocnienie naczyń krwionośnych. Jej niedobór może wpływać na problem gojenia się ran i obfite miesiączki. Potas natomiast łagodzi napięcie mięśniowe, pomaga walczyć ze stresem i zmniejsza odczuwanie zmęczenia. Jarmuż ceniony jest za silne właściwości oczyszczające i tonizujące. Dieta bogata w jarmuż działa profilaktycznie i zapobiega powstawaniu nowotworów. Jarmuż to także składnik bogaty we właściwości przeciwzapalne.
Jarmuż to warzywo bogate w goitrogen. Substancję spowalniającą wchłanianie jodu z pożywienia. W konsekwencji może prowadzić do zaburzeń związanych z tarczycą oraz prowadzić do nadczynności. Osoby narażone na choroby gruczołu tarczycy powinny zrezygnować z diety zawierającej jarmuż i inne kapustne. Drugą dość groźną substancją, którą posiada jarmuż to szczawiany. Obok rabarbaru, szczawiu i szpinaku osoby zmagające się z kamicą powinny wykluczyć z diety jarmuż.
Jarmuż można piec, gotować, miksować w koktajlach, wyciskać z niego sok a także serwować w sałatkach lub zapiekankach. Warto wiedzieć, że witaminy A i K pod wpływem gotowania w niewielki sposób zwiększają ilość. Czy jarmuż można jeść na surowo? Oczywiście, w tej formie ma również wiele witamin. Dla fanów zdrowego odżywiania ciekawostką będzie sok z jarmużu i zawarte w nim właściwości. W smaku ostry, z lekką goryczką. Podczas wyciskania soku warto łączyć jarmuż z jabłkiem, gruszką, ogórkiem i cytryną. Zwieńczeniem przepisu na sok z jarmużu, będzie dodanie do niego kilku kropel oleju np.: lnianego. Dodatek tłuszczu jest konieczny do łatwiejszego przyswojenia witamin przez organizm. W szczególności A, D, E i K, które nie są rozpuszczalne w wodzie. Jeżeli nadal nie wiecie, co zrobić z jarmużu, to proponujemy sięgnąć po smoothie. Jarmuż zmiksowany z jabłkiem, bananem i sokiem jabłkowym z pewnością doda zdrowia.
Jarmuż wymaga krótkiej obróbki termicznej. Wystarczy dusić go aż zmięknie, podobnie jak szpinak. Jeżeli jarmuż ma zdrewniałą łodygę, to można ją odciąć i tym sposobem przyspieszyć mięknięcie. Na spory pęczek jarmużu powinno się wlać do garnka około 3 l wody i obficie posolić. Następnie należy zagotować i na wrzącą wodę, dorzucić jarmuż. Liście jarmużu zmiękną ekspresowo. Już po 20-30 sekundach będą gotowe. Wtedy należy wyjąć jarmuż łyżką cedzakową i opłukać go pod zimną, bieżącą wodą. Na koniec wyciskamy nadmiar wody z liści. Jeżeli jarmuż podajemy od razu, to nie trzeba go opłukiwać po gotowaniu.
Inną metodą wartą skorzystania jest gotowanie na parze. W garnku do gotowania na parze zagotuj litr wody. Umieść jarmuż w sitku, umieść pokrywkę i gotuj na parze przez około minutę. W tym czasie jarmuż powinien zmięknąć. Następnie postępujecie podobnie jak przy gotowaniu jarmużu w wodzie. Jeżeli serwujecie od razu, to osączcie jarmuż cedzakiem, odciśnijcie liście z nadmiaru wody. Jeżeli nie, to opłucz zimną wodą i odciśnij.
Jarmuż nadaje się również do smażenia. Podgrzej na szerokiej patelni łyżkę masła lub oleju. Kolejno wrzuć oczyszczone i osuszone liście. Smaż w wysokiej temperaturze, na silnie rozgrzanym oleju, aż liście zmiękną. Na koniec osącz na cedzaku i odsącz z nadmiaru wody.
Jarmuż nie musi być zawsze ciemnozielony. Intrygującą ciekawostką jest jarmuż fioletowy i czarny jarmuż. Jarmuż fioletowy to roślina o silnych walorach dekoracyjnych. Od późnej jesieni aż po zimę ubarwia przydomowe ogrody. Jarmuż fioletowy charakteryzuje się barwą wpadającą w purpurę z niebieskim odcieniem. Liście jarmużu fioletowego są jeszcze bardziej kędzierzawe i pofalowane, niż jego zielona odmiana. Jarmuż fioletowy ma te same właściwości odżywcze, co zielony. Nadaje surówkom, sałatkom lub zapiekankom intrygującego szkarłatnego koloru.
Obecnie wiele mówi się o zrównoważonym rozwoju, o ekologii oraz o świadomym odżywianiu. W ten trend wpisała się amerykańska organizacja Environmental Working Group, która stworzyła listę dwunastu najbardziej zanieczyszczonych pestycydami roślin w Ameryce Północnej. Wspomniane związki chemiczne są wskazywane, jako szkodliwe i odpowiedzialne za zwiększenie zachorowania na cukrzycę, nowotwory (w tym białaczki i chłoniaka), problemy ze wzrokiem i padaczkę. Trzecie miejsce tej niechlubnej listy zajmuje jarmuż. Potocznie nazywany czarnym jarmużem. Przed nim podium zajmują jedynie truskawki i szpinak. Za nim nektarynki, jabłka, winogrona, brzoskwinie, wiśnie, gruszki, pomidory, seler i ziemniaki. Aby uchronić swoje zdrowie przed szkodliwymi substancjami chemicznymi należy wybierać warzywa z dobrze znanego źródła. Jarmuż traktowany pestycydami, większość z substancji szkodliwych, ma w swojej strukturze. Mimo wszystko po przyniesieniu zakupów warto dokładnie umyć i opłukać jarmuż.
Aby zrobić koktajl z jarmużu należy w blenderze umieścić pokrojone w ćwiartki i oczyszczone z pestek jabłko. Następnie dodać obranego banana, dorzucić liście jarmużu, ćwiartki pomarańczy i całość zalać świeżo tłoczonym sokiem jabłkowym. Zamknąć blender i miksować przez chwilę na najwyższych obrotach. Koktajl z jarmużu będzie miał konsystencję smoothie. Warto dodać, że istnieje niezliczona ilość połączeń smakowych, które sprawdzą się z jarmużem. Zamiast soku jabłkowego, można zrobić koktajl z jarmużem, miksując sok z granatu. Albo zamiast banana dodać soczyste mango.
Chipsy z jarmużu to popularna przekąska do zjadania podczas spotkań w gronie przyjaciół. W wykonaniu chipsy z jarmużu są banalnie proste. Wystarczy jarmuż umyć, osuszyć i umieścić na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Na marynatę warto zastosować 2 łyżki oleju, dwa suszone pomidory wyjęte z oleju, sól, czarny pieprz. Składniki umieszczamy w blenderze i miksujemy do stworzenia pasty. Jeśli pasta będzie zbyt gęsta warto dolać łyżkę stołową oleju z suszonych pomidorów. Taką pastę rozsmarowujemy na jarmużu. Najlepiej używać do tego własnych dłoni. Gdy liście jarmużu będą dokładnie pokryte pastę z suszonych pomidorów, blachę wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 160°C na 5-8 minut. Należy uważnie kontrolować stan jarmużu, aby się nie przypalił.
Świetnym pomysłem na włączenie jarmużu do jadłospisu jest przyrządzenie sałatki. Do jej przygotowania potrzebne będzie kłącze topinamburu, liście jarmużu, pestki dyni, szklanka ugotowanej na sypko palonej kaszy gryczanej i nieduży owoc granatu. Oczyszczony topinambur ścieramy na mandolinie na cieniutkie plastry lub kroimy jak najcieniej. Smażymy na rozgrzanym tłuszczu na złoty kolor, następnie wyławiamy cedzakiem, odsączamy na papierze kuchennym i solimy. Kolejna czynność to blanszowanie jarmużu. Następnie jarmuż drobno kroimy. Kasze gryczaną mieszamy z pestkami granatu, pestkami dyni, chipsami z topinamburu. Całość skrapiamy sosem vinegret przygotowanym z soku z cytryny, miodu, soli oraz oleju słonecznikowego. Sos vinegret dodajemy zaraz przed podaniem i serwujemy natychmiast.
Zalecana dawka spożycia jarmużu to jedna lub dwie porcje dziennie. Poprzez porcję jarmużu uważa się około 80 g. Jarmuż dla wielu osób wydaje się szkodliwym warzywem, po ujawnieniu informacji, że gromadzi niebezpieczne substancje chemiczne. Jednak, aby jarmuż miał negatywny skutek, trzeba by zjeść około 70 kg liści. W ilościach jednej porcji dziennie i spożywane z wiadomego źródła jarmuż przynosi więcej korzyści niż uszczerbków na zdrowiu.
