Przepisy na szarlotki

Szarlotki, czyli klasyczne wypieki z jabłkami zajmują ważne miejsce w polskiej tradycji cukierniczej, choć nie są prawdopodobnie obecne na naszych stołach dużo dłużej niż 150 lat. Trafiły na polskie talerze za sprawą mody zza wschodniej granicy, choć sam pomysł narodził się w głowie pewnego Francuza. Szarlotka (jabłecznik) to jeden z najpopularniejszych domowych wypieków, chętnie serwowany z lodami lub bitą śmietaną. Zazwyczaj ma postać kruchego ciasta z dużą ilością jabłek. Ciasto z jabłkami piecze się przez cały rok, choć szczyt sezonu na jabłka przypada na przełom lata i jesieni. Wtedy do szarlotki najchętniej dodaje się antonówki i papierówki, wyjątkowo aromatyczne odmiany jabłek, które łatwo rozpadają się podczas pieczenia, tworząc puszysty mus. Inną odmianą polecaną do jabłecznika jest szara reneta - niestety, jest dość trudno dostępna. Smak wzbogacają przyprawy takie jak cynamon, wanilia, kardamon. Wierzch stanowi zwykle warstwa upieczonego na złoto ciasta lub ułożona z niego kratka. Czasem ukoronowaniem szarlotki jest złocista beza.

Szarlotki: przepisy

Szarlotka

Po raz pierwszy szarlotkę zaserwował francuski cukiernik Marie-Antoine Carême na dworze swojego wieloletniego pracodawcy, cara Aleksandra I Romanowa. Ciasto nazwał charlotte russe, na cześć Charlotty Pruskiej, czyli Aleksandry Fiodorowny, szwagierki Aleksandra i żony cara Mikołaja I. Od początku bazą szarlotki było ciasto kruche lub półkruche, jednak zamiast jabłek niekiedy gościły na nim inne owoce sezonowe.

Dziś znane na całym świecie odmiany szarlotki to amerykańska apple pie, austriacki strudel czy brytyjska szarlotka serwowana z gałką lodów waniliowych. Nasza polska, szybka szarlotka charakteryzuje się intensywnym zapachem i głębokim smakiem, który uzyskiwany jest za sprawą dodawanych do jabłek przypraw korzennych – głównie goździków oraz cynamonu.

Czym różni się szarlotka od jabłecznika?

Mimo że niekiedy nazwę szarlotka oraz jabłecznik stosuje się zamiennie w odniesieniu do ciasta z zapiekanymi jabłkami, nie jest to terminologia prawidłowa. Jabłecznik to nie to samo, co szarlotka. Przepis na kruchym cieście (albo półkruchym) zawsze dotyczył będzie szarlotki, podczas gdy do jabłecznika zastosować można równie dobrze inny rodzaj ciasta, na przykład biszkoptowe. Różnice dotyczą również użytych do wypieku owoców. Szarlotka niekoniecznie musi być z jabłkami – mogą je zastąpić również morele, gruszki czy brzoskwinie. Natomiast jabłecznik jest zawsze z jabłkami.

Ciasto na szarlotkę

Prosta szarlotka bazuje na klasycznym cieście kruchym, czyli sporządzanym z mąki, masła i cukru w proporcjach 3:2:1. Przygotowuje się je przesiewając na stolnicę mąkę, dodając cukier oraz zimne, posiekane mało i żółtka jaj oraz zagniatając wszystko razem w jednolitą masę. Oczywiście ten najbardziej tradycyjny przepis ulega pewnym modyfikacjom, w zależności od tego, jakie ciasto chce się uzyskać. I tak, dodanie całego jajka zamiast żółtka powoduje, że surowe ciasto jest bardziej plastyczne i lepiej się wałkuje, za to upieczone staje się twardsze. Z kolej dodanie większej ilości mąki utrudnia sklejanie surowego ciasta i również dodaje twardości upieczonemu.

Warto przypomnieć, że chcąc sprawić, żeby nasza klasyczna szarlotka na maśle była nieco mniej kaloryczna, możemy upiec ją na cieście półkruchym, które wykonuje się podobnie jak kruche, jednak przepis na nie zawiera nieco mniej tłuszczu.

Pomysły na szarlotkę

Klasyczna szarlotka doczekała się wielu wariantów – dodaje się do niej bezę jako przykrycie masy jabłkowej, odrobinę pomarańczy dla złamania smaku czy większe ilości cynamonu. Na uwagę zasługuje również ciekawa szarlotka z serem, z dodatkiem galaretki serwowana na zimno czy z ciastem z mąki orkiszowej. Rzadko jednak szarlotkę serwuje się obecnie z innymi owocami niż jabłka.

Jakie jabłka na szarlotkę, czyli sprawdzone triki z jabłkami do ciasta. To, który gatunek jabłek wybrać, zależy od naszego gustu. Jedni preferują szarlotki z masą jabłkową przypominającą konsystencją mus, inni wolą wyczuwać w niej kawałki owoców. Większość fanów pieczenia i konsumpcji szarlotki zgadza się jednak, że najlepsze jabłka na szarlotkę to odmiany lekko kwaskowe takie jak Szara Reneta (twarda, podczas pieczenia zachowują się kawałeczki owoców) czy Antonówka (miękka, rozgotowująca się). Najczęściej spotykany problem przy przygotowaniu jabłek do szarlotki to zbyt mała ilość masy jabłkowej na gotowym cieście oraz nieodpowiednia, za luźna jej konsystencja. Większą warstwę jabłek uzyskamy po porostu dając ich dwa razy więcej niż w przepisie, jednak czym zagęścić owoce, jeśli masa jest zbyt luźna i istnieje duże prawdopodobieństwo, że cały sok spłynie do ciasta, zanim odparuje? Można dodać do masy jabłkowej nieco mąki ziemniaczanej albo kaszki manny. Niewielkie ilości powinny być niewyczuwalne w smaku, a na pewno pomogą w „uratowaniu” ciasta.

Szarlotka – ciasto ucierane. Ta łatwa szarlotka nie różni się od klasycznej właściwie niczym, poza sposobem wyrabiania ciasta. Ponieważ ręczne ugniatanie kruchego ciasta wiąże się z większym bałaganem, koniecznością wygospodarowania pewnej ilości miejsca, a także większym nakładem czasu i pracy, można nieco ułatwić sobie życie stosując do ucierania ciasta mikser z końcówkami do zagniatania. Szczególnie przydatny okazuje się w tym przypadku mikser stacjonarny, ponieważ ciasto musi być wyrabiane na niskich obrotach, co zajmuje trochę czasu, który, dysponując mikserem stacjonarnym, możemy spożytkować na co innego.