Nie od dziś wiadomo, że zdrowie zaczyna się na talerzu, dlatego zmiany w sposobie odżywiania powinniśmy zacząć od sklepowego koszyka. Czytanie etykiet powinno być nawykiem każdej osoby, która chce żyć zdrowo i jeść świadomie. Robiąc zakupy, zawsze zwracajmy uwagę na to, co kryją w sobie produkty, które chwytamy z półek. Nie każdy jednak wie jak czytać etykiety i co oznaczają poszczególne informacje. Oto krótki poradnik, dzięki któremu szybko i łatwo wybierzecie wartościowe produkty. 

Nazwa

Choć może wydawać to się banałem, pierwszą informacją, na jaką powinniśmy zwrócić uwagę wybierając dany produkt, jest jego nazwa. Szczególnie powinna interesować nas nazwa prawna, która może nieco różnić się od tej marketingowej z przodu opakowania. Opakowania produktów o odmiennych składach mogą być bliźniaczo podobne, dlatego wracajmy uwagę czy wybieramy ser czy też wyrób seropodobny.

Skład

Czytając składy produktów przyjęło się kierować zasadą- im krótszy skład, tym lepszy, ale nie zawsze dłuższy skład jest faktycznie gorszy. Zwróćmy uwagę na kolejność, która nie jest tu przypadkowa i idzie w parze z zawartością procentową. Oznacza to, że  w danym produkcie jest najwięcej składników wymienionych na samym początku listy, natomiast tych z końca stawki będzie mniejsza ilość. Inną cenną informacją, na którą warto zwrócić uwagę, jest wykaz alergenów. Składniki, które mogą powodować reakcje alergiczne, są wyszczególnione poprzez pogrubienie lub podkreślenie.

Nie takie "E" straszne...

Pomiędzy składnikami przewija się czasami tajemnicze E. Czym są te dodatki i czy zawsze należy ich unikać? Pod tym oznaczeniem kryją się tak zwane substancje dodatkowe, czyli substancje konserwujące, barwniki, zagęszczacze, aromaty czy słodziki. Warto jednak pamiętać, że pod tajemniczym symbolem E kryją się również błonnik, witamina B i C, beta-karoten czy składniki antyoksydacyjne, które są korzystne dla naszego zdrowia. 

Wartości odżywcze

Producenci muszą umieścić na swoich produktach informacje zawierające nie tylko wartość energetyczną, ale także ilość tłuszczu oraz nasyconych kwasów tłuszczowych, węglowodanów (w tym cukrów), białka i soli. Często na etykiecie znajdziemy też oznaczenie ilości błonnika pokarmowego oraz witamin i składników mineralnych- nie są to jednak informacje obowiązkowe, jeśli ich ilość w produkcie nie jest znacząca. Czytając tabelę wartości odżywczych, często patrzymy tylko na kaloryczność, jednak warto sprawdzić także inne dane i wybierać produkty z jak największą zawartością białka, błonnika i niską zawartością tłuszczów nasyconych.

Referencyjna wartość spożycia RWS

Wartość ta zwykle znajduje się na etykietkach tuż obok tabeli wartości odżywczych. Na opakowaniu może pojawić się również pod angielskim skrótem RDI. Referencyjna wartość spożycia oznacza procentową zawartość energii oraz składników odżywczych w 1 porcji produktu w stosunku do wskazanego przez dietetyków dziennego spożycia dla przeciętnej dorosłej osoby o średnim zapotrzebowaniu energetycznym 2000 kcal. Mimo że wartość ta nie jest stałą liczbą i ta może różnić się w zależności od konkretnej osoby, warto zwrócić na nią uwagę, aby oszacować wartość odżywczą danego produktu.

Nutri-Score

Od pewnego czasu na półkach pojawiają się także opakowania z oznaczeniem Nutri-Score, czyli systemem znakowania żywności FOP (ang. Front of Pack- z przodu opakowania). To sposób na łatwe i czytelne oznakowanie wartości żywieniowej danego produktu. Za pomocą prostego kodu, składającego się z 5 liter i odpowiadających im kolorów, przekazuje on konsumentom całościową ocenę danego produktu. Oznaczenia te znajdziemy między innymi na produktach marki Danone, która jako pierwszy producent wprowadziła je na polskie półki. 

Oznaczenie to ma postać prostego kodu, opartego na wyróżnieniu jednej z pięciu liter od A do E, z których każda pokazana jest na tle innego koloru. Produkty oznaczone kolorem zielonym i literami A lub B to produkty o wysokiej wartości odżywczej, które warto spożywać najczęściej lub w największej ilości. Produkty oznaczone C i żółtym kolorem pośrodku skali, oznaczają żywność, którą powinniśmy spożywać w umiarkowanych ilościach, a kolorem pomarańczowym, czerwonym i literami D, E oznaczona jest żywność, którą należy spożywać rzadziej lub w mniejszej ilości. 

Nutri-Score to wiarygodny system, oparty na danych naukowych. Został opracowany przez naukowców specjalizujących się w epidemiologii żywieniowej i jest wyjątkowo obiektywny, gdyż zawsze odnosi się do wartości odżywczych na 100 g produktu. Dzięki temu łatwo jest porównać ze sobą produkty. Dodatkowym atutem takiego oznaczenia jest ocenianie produktu jako całość, a nie tylko poszczególne składniki, gdyż Nutri-Score stanowi całościowe podsumowanie wszystkich wartości odżywczej produktu.  

Termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości

Wśród wielu zagadkowych nazw i enigmatycznych symboli, data ważności wydaje się najbardziej czytelną informacją na etykiecie, jednak musimy zwrócić tu uwagę na jedną drobną różnicę. Otóż data przydatności może być opisana na dwa sposoby: "należy spożyć do" lub "najlepiej spożyć przed". W tych dwóch pozornie podobnych oznaczeniach tkwi pewna różnica.

"Należy spożyć do..." oznacza, że po upływie wyznaczonej daty produkt ten nie nadaje się już do spożycia i może powodować konsekwencje zdrowotne. Takie oznaczenie stosuje się w przypadku mięs, owoców morza, nabiału czy wyrobów garmażeryjnych. 
"Najlepiej spożyć przed..." wskazuje minimalną datę przydatności produktu, po upływie której wciąż można go spożywać, jednak jego walory smakowe i odżywcze mogą ulec zmianie. Tego typu oznaczenie najczęściej umieszcza się na produktach zbożowych, takich jak makarony, kasze czy ryże. Użyj swoich zmysłów, aby ocenić smak, zapach i wygląd produktu.

Wszystkie sekrety etykiety

Czytajmy etykiety i zwracajmy uwagę nie tylko na składy i datę ważności, ale również na tabelę wartości, bo świadome żywienie zaczyna się właśnie na zakupach. Początki bywają trudne i czasochłonne, jednak z każdymi kolejnymi zakupami szybko uczymy się sprawdzać składy i wybierać odpowiednie dla nas produkty, a dzięki takim ułatwieniom jak Nutri-Score- analiza etykiety jest prosta. Z czasem ten nawyk wchodzi nam w krew i intuicyjnie wybieramy bardziej wartościowe produkty. To niezwykle ważny krok do zmiany nawyków żywieniowych i poprawy zdrowia wszystkich domowników. Dbajmy o siebie nie tylko od zewnątrz, ale i od wewnątrz i dostarczajmy organizmowi to, co najlepsze!

Artykuł powstał we współpracy z marką Danone.