Tłusty czwartek, czyli zapusty, zwyczajowo obchodzony jest w ostatni czwartek karnawału. Tego dnia dozwolone są wszelkie kulinarne szaleństwa, a szczególnie zalecane jest jedzenie pączków i faworków. Przysmaki te są charakterystyczne dla całego karnawału, ale to właśnie w tłusty czwartek jadane są najczęściej i najchętniej. Przyrządza się je w domach, ale i przed cukierniami ustawiają się długie kolejki oczekujących na smakołyki. Najbardziej tradycyjne pączki na tłusty czwartek smaży się na smalcu, a drożdżowe ciasto nadziewa się konfiturą z róży. Wypieki powinny być lekki i puszyste, ale nie za suche. Najlepsze faworki natomiast powinny być delikatne i kruche. Wśród przepisów na tłusty czwartek powodzeniem cieszą się też te na oponki oraz wszelkie wariacje – jak pączki pieczone, serowe lub z ciasta parzonego – pączki wiedeńskie.
"Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła”. To staropolskie przysłowie znane jest chyba każdemu Rodakowi. O tłustym czwartku pamiętamy, powszechnie obchodzimy to święto a wypieki na tłusty czwartek spożywamy często w nadmiarze i bez wyrzutów sumienia.
Kiedy tłusty czwartek? Kalendarz chrześcijański wskazuje tłusty czwartek jako ostatni czwartek przed wielkim postem, czyli dzień przypadający zawsze 52 dni przed Wielkanocą. Jest to święto ruchome, ponieważ zależy od daty, na którą przypada w danym roku Wielkanoc.
Dziś posługujemy się głównie nazwą „tłusty czwartek”, jednak jeszcze niedawno, w zależności od region funkcjonowały w języku polskim takie nazwy jak zapusty, mięsopust czy karnawał. W Polsce oraz w katolickich landach Niemiec jest to dzień, w którym przygotowywało się niegdyś domowe wypieki na tłusty czwartek a później objadano się nimi do woli. Tradycję tę kultywuje się do dziś, choć często nie przygotowując słodkości samodzielnie, lecz korzystając z oferty ciastkarni i kawiarni.
Interesujący opis obchodów święta znaleźć można w książce napisanej przez Zygmunta Glogera „Rok polski w życiu, tradycji i pieśni”. Zgodnie z nim, tłusty czwartek jest dniem, w którym można poczynać sobie, jak w żaden inny dzień roku. Zapusty to święto suto zakrapiane alkoholem, a spożywano podczas niego nie tylko pączki, lecz również „chrust, czyli faworki, chruścik, a u ludu reczuchy, pampuchy”. Tłusty czwartek obfitował też w pochody, które miały przynieść ich uczestnikom pomyślność oraz szczęście. Grała głośna muzyka, a korowód rozpoczynały znane z obrzędów kolędniczych postacie kurki, turonia, niedźwiedzia, kozy, bociana, konika i żurawia.
Geneza tłustego czwartku sięga czasów pogańskich. W zamierzchłych czasach cesarstwa rzymskiego świętowano w tym dniu zakończenie zimy i nadejście wiosny. Obchodom towarzyszyły uczty, podczas których spożywano tłuste potrawy, szczególnie mięsne oraz raczono się winem. Jedna z potraw stanowiły pączki przygotowane z ciasta chlebowego, nadziewane słoniną.
W specyficzny sposób obchodzili to święto Małopolanie, nazywając tłusty czwartek Combrowym Czwartkiem. Legenda głosi, że Combrowy Czwartek wywodzi swoją nazwę od niejakiego Combra, żyjącego w XVII wieku burmistrza Krakowa, który zapisał się w pamięci mieszkańców miasta jako człowiek surowy i niesprawiedliwy dla przekupek handlujących na krakowskim targu. Wyznaczał handlarkom wysokie kary za niewielkie uchybienia i uchodził za włodarza złego i nieprawego. Podobno burmistrz Comber zmarł właśnie w czwartek, a kiedy wieść o jego śmierci rozeszła się po Krakowie, przekupki zaczęły hucznie świętować . Od tej pory nazywano ten dzień Combrowym Czwartkiem i obchodzono co roku.
Około XVI wieku pojawił się w Polsce zwyczaj jedzenia pączków na słodko. Pączki na tłusty czwartek wyglądały jednak nadal nieco inaczej, niż znane nam współcześnie. Niektóre nadziewano małym orzeszkiem lub migdałem, a ten kto trafił na takie szczęśliwe ciastko miał cieszyć się odtąd powodzeniem i dostatkiem.
Słodkości na tłusty czwartek to przede wszystkim pączki i faworki, zwane chruścikami, jak każe tradycja. Smakołyki na tłusty czwartek serwowane niegdyś w wersji wytrawnej - z boczkiem, słoniną i mięsiwem, dziś przygotowujemy w na słodko.
Przepisów na smaczne pączki jest bardzo wiele. Ciasto przygotowuje się zwykle podobnie, jednak pączki różnią się między sobą wielkością, kształtem (bardziej płaskie, okrągłe) oraz przede wszystkim nadzieniem i wykończeniem. Do najbardziej popularnych pączków domowych dodaje się marmoladę, ale nadziać można je również czekoladą, masą toffi, ajerkoniakiem czy budyniem. Z kolei usmażone pączki przyozdabia się cukrem pudrem albo lukrem – zgodnie z własnym gustem i upodobaniem.
Jak usmażyć pączki, aby były perfekcyjne? Wbrew pozorom, smażenie pączków wcale nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Ułatwiają je jeszcze odpowiednie akcesoria, w które warto zaopatrzyć się zanim przystąpimy do pracy. Przydatne będą:
Rabat 30%* od 299 złotych i prezent** od 499 złotych w salonach Estēe Lauder oraz na www.esteelauder.pl. *Wykluczenia: linia AERIN, Luxury Collection, Re-Nutriv, zestawy, nowości, produkty mini i przecenione. Nie łączy się z innymi rabatami. **Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Rabat do 40% na sprzęt, odzież i akcesoria sportowe dostępny w sklepie stacjonarnym i na Sportano.pl. Szczegóły w sklepie i na stronie.
Rabat 25% na zakupy za minimum 499 zł w sklepie internetowym www.karcher.pl. Oferta dotyczy produktów nieprzecenionych z kategorii Home&Garden i nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.
Rabat 20% na biżuterię i zegarki marki Elixa dostępne w salonach i na apart.pl. Oferta nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Oferta dostępna na sephora.pl i w aplikacji. Nie łączy się z innymi przecenami i kodami rabatowymi. Nie obejmuje kosztów przesyłki, zakupu kalendarzy adwentowych, kart upominkowych oraz produktów marek znajdujących się pod linkiem: sephora.pl/wykluczenia. Dotyczy wszystkich form dostawy, w tym Click&Collect. Szczegóły na stronie.
Moda ORSAY oferuje każdej kobiecie możliwość poczucia się sobą niezależnie od sytuacji, nastroju czy rozmiaru ubrania. Skorzystaj z dodatkowej 20% zniżki na wszystko w sklepach stacjonarnych i na orsay.pl. Zniżka nie dotyczy bonów podarunkowych. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.
