Komosa ryżowa to wysoka roślina, przypominająca zboża, nazywana jest też ryżem peruwiańskim lub quinoą. Zaliczana jest do grupy pseudozbóż. Zwykle w naszych kuchniach pojawia się w formie nasion, bogatych w skrobię. Jak wygląda komosa ryżowa? Nasiona komosy ryżowej są niewielkich rozmiarów. Przypominają wielkościom drobną kaszę. Te małe nasionka przygotowuje się do jedzenia tak samo jak ziarna zbóż. Są bardzo sycące, odżywcze, niemodyfikowane genetycznie i najczęściej w pełni organiczne. Nie zawierają także glutenu, więc będą dobre dla osób, które z różnych przyczyn starają się ograniczać ilość glutenu w diecie.
Jej ojczyzną jest Ameryka Południowa, największe uprawy znajdują się w Peru i Boliwii. W czasach Inków była nazywana „matką zbóż”, choć z punktu widzenia botaniki zbożem nie jest. Spośród ponad 3000 odmian najczęściej uprawia się czerwoną, czarną i białą, choć coraz popularniejsza staje się tzw. tricolor, naturalna hybryda wszystkich trzech. Komosa ryżowa biała chyba najczęściej pojawia się w sklepach, wyglądem przypomina nieco kaszę jaglaną. Komosa ryżowa jest lubiana na całym świecie, popularność zyskała zresztą całkiem niedawno. I słusznie, bo jest bardzo zdrowa! Co zawiera komosa ryżowa?
Komosa ryżowa uznawana jest za superfood. Niepozorne ziarenka po brzegi wypakowane są cennymi składnikami. Jej nasionka zawierają: białko, błonnik, mangan, magnez, fosfor, kwas foliowy, miedź, żelazo, cynk, potas, wit. B1, B2, B3, B6 i E oraz kwasy tłuszczowe Omega-3. Badania wykazały, że im nasionka są ciemniejsze, tym więcej zawierają antyutleniaczy – substancji pomagających nam dłużej zachować młody wygląd, dobrą formę, sprawność umysłową oraz chroniących przed nowotworami.
Ciemne odmiany są także bogatsze w kwasy tłuszczowe „pilnujące” prawidłowego poziomu cholesterolu. Quinoa jest jedną z nielicznych roślin zawierających niemal wszystkie niezbędne aminokwasy – podstawowy budulec białek, powinna więc na stałe wejść do menu osób na diecie roślinnej. Jak wspomnieliśmy – mimo iż quinoa jest nasieniem, funkcjonuje w dietetyce tak samo jak pełne ziarno. I tak samo jak ono trzyma w ryzach poziom cukru we krwi, obniżając ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 – współczesnej plagi, związanej nierozerwalnie z dietą, w której za dużo jest wysokoprzetworzonych produktów.
Komosa ryżowa zawiera więcej białka niż nabiał. Jeśli więc nie jemy produktów odzwierzęcych i szukamy innych źródeł białka, komosa może być dobrym wyborem. Poza tym quinoa to świetne źródło błonnika. Oznacza to ni mniej, ni więcej, tylko że po zjedzeniu miseczki komosy będziemy syci na długo. Błonnik powoduje bowiem uczucie wypełnienia w żołądku.
Komosa ma również niski indeks glikemiczny, dlatego wspaniale nadaje się do uzupełnienia diety diabetyków. Bogactwo składników odżywczych oraz odporność na trudne warunki klimatyczne sprawiły, że NASA zaczęła badać quinoa (inna nazwa: komosa ryżowa) pod kątem możliwości uprawy w kosmosie.
Komosa ryżowa, czyli quinoa dostępna jest w większości sklepów spożywczych. Znajdziecie ją w jednym dziale z kaszami i ryżem. Możecie też poszukać jej w dziale z superfood, jeśli taki jest. Quinoa jest również dostępna w internetowych sklepach. Znajdziemy tam nawet jej mniej popularne odmiany – jeśli lubicie eksperymenty, to coś dla was!
Jak przechowywać komosę ryżową? Przechowujmy ją tak samo jak inne kasze. Najlepiej w zacienionym, chłodnym miejscu w szczelnym pojemniku. Możemy też włożyć ją do lodówki. Quinoę przechowujemy krócej niż kasze ze względu na dużą zawartość tłuszczu. W lodówce jest w stanie jednak wytrzymać nawet do sześciu miesięcy.
Na naszym rynku kasza quinoa występuje w postaci nasion oraz płatków, mąki i bardzo ostatnio modnych nasion ekspandowanych. Nasiona gotujemy po dokładnym opłukaniu (otacza je warstewka saponiny, która niespłukana sprawia, że stają się gorzko-mydlane) i używamy jak naszych kasz. Płatki to zgniecione nasiona, bardzo bogate w błonnik i lizynę – substancję potrzebną do budowy chrząstek, powinny więc jeść je osoby starsze.
Mąka ma takie samo zastosowanie jak każda inna, tyle że oczywiście nie zawiera glutenu. Natomiast nasiona ekspandowane to wspaniała przegryzka czy posypka (zwłaszcza do zup kremów) – wyglądają trochę jak miniaturowy popcorn, tyle że robiony nie na tłuszczu, ale za pomocą bardzo gorącej pary pod bardzo wysokim ciśnieniem i, co ważne, z całych nieobłuszczonych nasion.
Komosę ryżową gotujemy tak samo jak kasze i ryż. Przed gotowaniem musimy ją dokładnie wypłukać. Płuczemy do momentu aż woda będzie przezroczysta, zwykle kilka razy. Dlaczego jest to takie ważne? Chodzi o wypłukanie z nasionek saponiny, która może się na nich znajdować. Dzięki płukaniu mamy gwarancję, że komosa ryżowa nie będzie gorzka. Następnie zalewamy nasionka wodą w proporcji dwie szklanki wody na szklankę komosy ryżowej. Wodę zagotowujemy – od momentu zagotowania gotujemy komosę przez około 15 minut. Po tym czasie warto wyłączyć gaz i zostawić ją pod przykryciem, żeby wchłonęła resztę wody i nieco napęczniała.
Tak ugotowana komosa ryżowa powinna być sypka i miękka. Ważne, żeby jej nie rozgotować. Tak samo jak w przypadku ryżu czy kaszy, rozgotowana będzie niesmaczna i straci swoje cenne właściwości. Uwaga! Nasionka są drobne nawet po ugotowaniu, trzeba je odcedzać na naprawdę drobnym sitku. Za to nigdy się nie sklejają.
Ugotowana quinoa ma dość przyjemny, lekko orzechowy posmak. Jeśli chcemy jeszcze bardziej podkręcić smak komosy, przed gotowaniem ziarenka lekko podprażmy na suchej patelni. Uważajmy, żeby ich nie przypalić! Jest doskonałym składnikiem sałatek, np. takich warstwowych, pakowanych do słoika i zabieranych do pracy. Dodajmy do niej pieczone lub surowe warzywa, zielone liście szpinaku, sałaty czy jarmużu, a także sosy i obiad gotowy. Jeśli chcemy, żeby nasze sałatki były jeszcze bardziej pożywne, możemy dołożyć do niej ugotowane na twardo jajko lub jajko w koszulce. Sałatka z komosą ryżową, czyli quinoą może być również przyrządzana na słodko. Dodajmy do niej takie owoce jak jabłka, gruszki czy pomarańcze. Quinoa świetnie smakuje tak podana.
Komosa ryżowa, czyli quinoa może być używana także jako składnik farszów: do gołąbków, krokietów, warzyw. Świetnie sprawdzi się na przykład w pierogach. W kuchni roślinnej robi ostatnio karierę jako baza tzw. quinotta, czyli potrawy robionej wedle tych samych zasad co risotto – szczególnie efektownie wygląda w wersji z odmiany czarnej.
Komosa ryżowa dobrze pasuje również do dań typu gulasz. Zarówno w wersji mięsnej, jak i warzywnej dobrze się sprawdzi. Szczególnie smacznie komponuje się z takimi warzywami jak papryka, cukinia czy pomidor. Co ciekawe, quinoa bywa wykorzystywana również w deserach. Z komosy ryżowej powstaną na przykład pyszne ciastka. Do ich upieczenia wykorzystajmy mąkę z komosy. Mąka przyda się też do zagęszczania sosów czy wypieków wytrawnych.
Czym zastąpić komosę ryżową, jeśli akurat jej nie mamy? Dobrze nada się każda inna kasza lub ryż. W niektórych daniach sprawdzi się też makaron, zwłaszcza drobny, przypominający kształtem ziarnka ryżu. Komosa ryżowa, czyli quinoa to niezastąpione nasionka w każdej kuchni. Biorąc pod uwagę ich właściwości i bogactwo wartościowych składników, które w sobie kryją, powinniśmy jeść je dużo częściej niż zwykłe kasze.
